Özgül öğrenme güçlüğünün alt başlığı olan disleksi; zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlere göre yaş, zekâ düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, konuşma, akıl yürütme, matematik ve yazılı anlatım düzeyinin beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur.

Disleksi Belirtileri

Disleksinin Okul Öncesi Belirtileri:

• Harfleri ve onlara ait olan sesleri karıştırma
• Yeni kelimeleri öğrenmekte gecikme
• Konuşmada gecikme
• Uzun kelimeleri doğru bir şekilde telaffuz edememe
• Bazı aktivitelerde yavaş tepki verme (harf, kelime oyunları gibi)
• Kopyalama ve boyamada zayıflık

Okul Çağındaki Belirtiler:

• Yirmiye kadar sayma, haftanın günlerini sayma, alfabeyi sayma gibi basit sıralamaları yapmakta zorlanma,
• “Gel-yel” gibi kelime kafiyelerini anlamada zorlanma,
• Okumaya başlamada zorluk,
• Kelimeleri yanlış şekilde hecelemede ve telaffuzda zorlanma,
• Nesnelerin isimleri yerine sık sık “şey, o, su” gibi genel kelimeler kullanarak geçiştirme, kelimeyi hatırlamada zorlanma,
• Harfleri ve rakamları yanlış yerleştirme (9 yerine 6 yazmak gibi)
• Matematiksel işlemleri yapmada sıkıntı,
• Sözlü ve yazılı dili organize edememe,
• Numaraları ezberlemede sıkıntı yaşama,
• Uzun okuma parçalarını takip etme ve anlamada sıkıntı yaşama,
• Yazmada güçlüklerle karşılaşma,
• Okuduklarını anımsayamama ve okunan metinden anlam ve sonuçlar çıkaramama,
• Okunan bir öykü ile ilgili soruları yanıtlarken o öyküden edinilen bilgiyi değil de genel bilgi birikimini kullanma,
• Sınıfta yüksek sesle okumaktan kaçınma gibi sıkıntıların yaşanmasıdır.

Disleksi Tanısı Nasıl Konur? Disleksi Testi Kaç Yaşında Yapılır?

Disleksiyi teşhis edebilecek belirli ve tek bir test yoktur. Disleksi tanısı konulurken birçok etken göz önünde bulundurulmalıdır.

Disleksi semptomları görülen birey, öncelikle tıbbi bir muayeneden geçmeli ve bu semptomların oluşmasını destekleyen herhangi fizyolojik sorun olup olmadığından emin olunmalıdır. Tedaviye başlamadan önce sorunun, aile yapısının, sosyal ve gelişimsel öykünün iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bir arada görülen duygusal, sosyal ve davranışsal sorunlar varsa bunlara yönelik gerekli tedavilerin (bireysel-ailesel, ilaç-davranışçı) uygulanması gerekir.

Disleksi tanısı koyarken çeşitli zekâ testleri ve psikolojik testler çok yardımcı olmaktadır. Bu testlerden bazıları şunlardır:

• Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği (WISC-III)
• Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi
• Görsel İşitsel Sayı Aralığı Testi (VADS)
• İşitsel Algı Testi (TAPS)
• Görsel Algı Testi (TVPS)
• Peabody Bireysel Başarı Testleri (PIAT)
• Çocuklar için Kaufman Değerlendirme Bataryası (KABC)
• Stanford-Binet Zekâ Ölçeği

Disleksinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Disleksi ve tüm öğrenme güçlüklerinin tedavisi özel eğitimdir. Okulda verilen eğitimden farklı olan bu eğitim türü; çocuğun okul eğitiminin yanında bireysel ya da grup halinde aldığı özel bir eğitimdir. Bu alanda uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmesi gereken özel eğitim sadece eğitim süreciyle sınırlı kalmamalı ve aileye de bu konuya ilişkin eğitim verilmelidir.

Öğrenme güçlüğünü ortadan kaldıracak ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak eşlik eden kaygı bozukluğu ve depresyon gibi psikiyatrik bir hastalık varsa bu hastalıklar tedavi edilmelidir.