DEHB aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüsellik olarak adlandırılan üç temel belirtinin neden olduğu nörogelişimsel bir rahatsızlıktır. DEHB’nun çocukluk çağını birçok yönden etkileyen önemli psikiyatrik bir problem olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. 

DEHB belirtileri genellikle çocuğun okula başlamasıyla görünür hale gelir. Fakat belirtiler çoğunlukla okul öncesi dönemde de dikkat çekmeye başlar. 

Erkek çocuklarda kız çocuklara kıyasla daha sık rastlanır. Erkekte belirtiler daha çok hiperaktivite ve dürtüsellik üzerine yoğunlaşırken kızlarda ise dikkat eksikliği ön plandadır. Sağlık ve eğitim alanında çalışan profesyonel ve eğitimcilerin; ailelerin DEHB belirtilerinden haberdar olması erken tanıyı çok daha kolay hale getirir. Son gelişmelerle birlikte erken tanı ve tedaviden elde edilen bulgular çocuk ve aile için oldukça iç açıcıdır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Belirtileri:

• Çoğu zaman hareket halindedir ya da motor takılmış gibi davranır.
• Sonuçlarını düşünmeksizin çoğu zaman fiziksel açıdan tehlikeli etkinliklerde bulunur.
• Dikkatini ayrıntılara veremez; okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerde dikkatsizce hatalar yapar.
• Yarım kalmış bir etkinlikten ötekine geçer, sırasını beklemede zorlanır.
• Dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır.
• Yönergeleri izleyemez ve okul ödevlerini, ufak tefek işlerini veya işyerindeki görevlerini tamamlayamaz.

DEHB Tanısı Nasıl Konulur?

DEHB tanısını tıbbi bir durumdur ve tanı klinik değerlendirme ile konur. Tanıyı koymak için EEG, MRI veya SPECT çekilmesi; mutlak gerekmez. İhtiyaç duyulduğunda EEG, Beyin MR’ı istenebilir. Dikkat değerlendirme – zeka ölçümü ve nörokognitif testler tanıyı teyit etmede destekleyicidir. Tanı koymak için çocuğun benzer semptomları farklı ortamlarda göstermesi gerekir. Klinik görüşme sırasında, çocuğun hareket ve davranışlarında DEHB belirtileri gözlemlenmemesi, bu çocukta DEHB olmadığını kesinleştirmez.

Tanı koyarken ebeveynler, öğretmenler ve çocuktan toplanan bilgiler birlikte değerlendirilir ve çocuğun çevresindeki bu kişilerden bazı form ve ölçekler doldurması istenir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Dikkat eksikliğinin kesin bir tedavisi yoktur. Bununla birlikte etkilenen çocuklar ve ebeveynler için uygun eğitim desteği ile rahatsızlığın yönetilmesi mümkündür. Bazı durumlarda ilaç desteği gerekli olabilir. 

DEHB olan çocuklar genellikle psikiyatrist, psikolog, özel eğitimci veya diğer uzmanlar tarafından sağlanan davranış terapisi, sosyal beceri eğitimi, ebeveyn beceri eğitimi ve danışmanlığından yararlanır.

Hiperaktivite ve dürtüselliğe bağlı semptomlar çocuğun kültür, sanat ve sportif faaliyetlere yönlendirilmesi yoluyla azaltılabilir. İlaçlar hemen etkisini gösteren uyarıcı ajanlar ve diğer ilaçlar olarak iki grupta ele alınabilir. 

Uyarıcı ilaçlar dikkatsizlik ve hiperaktivite belirtilerini belli bir zaman dilimi için iyileştirmeye yardımcı olur. Kısa ve uzun etkili formları vardır. Diğer ilaçlar ise uyarıcılardan daha yavaş çalışır ve tam etki göstermesi birkaç hafta sürebilir.